آیت الله مکارم شیرازی از مراجع تقلید روز سوم شهریور در پاسخ به یک استفتاء درباره دسترسی به اینترنت پرسرعت و نسل سوم در مطلبی که روی وب سایت اوقرار گرفته است گفت: «کلیه خدمات نسل سوم و اینترنت پرسرعت، پیش تحقق شرایط و شبکه ملی اطلاعات،خلاف شرع و بر خلاف موازین اخلاقی و انسانی است.» او همچنین گفته است که « مسئولین قضایی نیز نباید در این امر حیاتی بی تفاوت باشند.» آیت الله مکارم شیرازی این نظر را در پاسخ به نامه «جمعی از فعالان فضای مجازی» مطرح کرده است.
طی سالهای اخیر موضوع دسترسی به اینترنت پرسرعت یکی از چالش‌های میان محافظه‌کاران و کاربران اینترنتی بوده است که سرعت کنونی دسترسی به اینترنت را برای مقاصد حرفه ای، آموزشی و تجاری کافی نمی‌دانند. حسن روحانی در تاریخ ۱۶ خرداد سال ۹۲ در پاسخ به درخواست بسیاری از هواداران خود که مطالبه دسترسی به سرعت بالای اینترنت را مطرح کرده بودند تصریح کرد:« ما در شرایطی هستیم که محقق و دانشجوی ما میخواهد از اینترنت استفاده کند و در شأن مردم ما نیست که ساعتها در اینترنت منتظر اطلاعات باشند.
چند ماه پس از آن، محمود واعظی وزیر ارتباطات و فن آوری اطلاعات دولت حسن روحانی در آذرماه سال ۹۲ گفت که درسال آینده پهنای باند و سرعت اینترنت ۲ تا ۳ برابر خواهد شد. او همچنین گفت که در بر اساس یک برنامه سه ساله قرار است پهنای باند و سرعت اینترنت «مطابق خواست مردم افزایش یابد.»
با این وجود به نظر می رسد با توجه به بدبینی نهادهای محافظه کار، مذهبی و امنیتی نسبت به امکاناتی که اینترنت پرسرعت می‌تواند در اختیاران کاربران قرار دهد، در برابر تلاش های صورت گرفته به منظور فراهم آوردن چنین امکانی مقاومت می‌کنند و اگر چه اظهار نظر یک مرجع تقلید ضمانت اجرایی ندارد، اما حاکی از جهت گیری محافظه کاران نسبت به چنین امکانی برای کاربران ایرانی است. به علاوه چنین اظهارنظرهایی برای مخالفان فراهم آوردن اینترنت پرسرعت این امکان را فراهم می‌آورد که تلاش های صورت گرفته دولت دراین زمینه را متوقف یا به تعویق بیاندازند.
وعده های دولت؛ سنگ‌اندازی‌های محافظه‌کاران و مخالفان
علاوه بر برخی از مراجع تقلید که طی چند سال گذشته سوالات هواداران خود در خصوص موضوعاتی مانند اینترنت و شبکه‌های اجتماعی را نیز بدون پاسخ نمی‌گذارند، نمایندگان اکثریت محافظه کار مجلس نیز بیشتر از آنکه علاقه مند باشند تا دسترسی به اینترنت پرسرعت در ایران فراهم شود، مایل هستند که دولت هر چه سریعتر پروژه شبکه ملی اطلاعات (اینترنت ملی)را راه اندازی کند. برای مثال در تاریخ پانزده تیر ۱۳۹۳ برخی از نمایندگان مجلس در تذکری کتبی به وزیر ارتباطات به او هشدار داردند که به جای پرداختن به «موضوعات فرعی نظیر پهنای باند» و یا «رفع فیلترینگ»، برای راه اندازی شبکه ملی اطلاعات اقدام کند. اگر چه برای بخش کثیری از کاربران ایرانی دو موضوع یاد شده از چالش های عمده برای بهره گیری از اینترنت محسوب می شود.
فتوای آیت‌الله مکارم شیرازی در حالی مانع حق دسترسی مردم به اینترنت سرعت بالا در ایران می‌شود که در کشورهایی مانند فنلاند از سال ۱۳۸۸ «دسترسی به اینترنت سرعت بالا به عنوان یک حق شهروندی به رسمیت شناخته شده و دولت موظف است که دسترسی به اینترنت پرسرعت را برای تمام مناطق کشور فراهم آورد. استونیا، کاستاریکا، یونان، فرانسه نیز دسترسی به اینترنت را به عنوان یک حق اساسی برای شهروندان خود اعلام کرده‌اند.»
محدودیت هایی که روحانیون و مقامات ایرانی برای دسترسی به اینترنت فراهم می‌کنند در مغایرت با قطعنامه‌های سازمان ملل نیز می‌باشد. سازمان ملل متحد در سال ۲۰۱۲ قطعنامه‌ای را تصویب کرد که بر اساس آن اتصال به اینترنت حق مردم جهان اعلام شده و آزادی بیان به صورت آنلاین و آزادی اینترنت باید توسط تمام کشور‌ها محترم شمرده شود و کشور‌ها می‌بایست دسترسی آزادانه شهروندان به اینترنت را تضمین کنند.
اینترنت پرسرعت و نگاه مسوولان
نسل سوم شبکه تلفن همراه یا ۳جی (۳G) روشی برای انتقال اطلاعات در گوشی‌های موبایل است. ۳جی برخلاف نسل‌های قبلی، نسلی برای انتقال صدا و اطلاعات است که ب صورت دیجیتال با دارا بودن سرعت بالاتر امکان انتقال چندرسانه‌ای را فراهم می‌کند. سرویس نسل سوم امکان دسترسی به سرعت بالاتر و کیفیت بهتر را برای مردم و کاربران شبکه‌های موبایل فراهم می‌کند.
یکی از خصوصیت‌های نسل سوم تلفن همراه امکان استفاده از مکالمه تصویری است که رایتل به عنوان اولین اپراتور تلفن همراه این تکنولوژی را برای کاربران خود فراهم کرد، اما هنوز چندی از ارائه این خدمت نگذشته بود که مخالفت‌هایی نسبت به آن صورت گرفت، که در نهایت معاون مرکز ملی فضای مجازی در تاریخ ۲۰ خردادماه ۱۳۹۲ رسماً قطع تماس تصویری رایتل را اعلام کرد.
در بیست و ششم مرداد ۱۳۹۳ وب‌سایت سیتنا از قول محمد حسن انتظاری دبیر شورای عالی فضای مجازی، اعلام کرد که «پیش از ابلاغ پیوست فرهنگی، اپراتورها نمی‌توانند نسل سوم تلفن همراه را ارائه دهند.»
همچنین وب‌سایت رویکرد در سوم شهریور ۱۳۹۳ از قول علیرضا شاه‌میرزایی معاون مرکز ملی فضای مجازی نوشت: «اپراتور سوم تلفن همراه تا زمانی که پیوست فرهنگی تدوین و ابلاغ نشود، نمی‌تواند و نباید خدمات تماس تصویری داشته باشد و این در حالی است که پیوست فرهنگی ارائه خدمات تماس تصویری موبایل در دست بررسی این مرکز قرار دارد.»
با این حال پیش از مخالفت مرکز ملی فضای مجازی در بیست و هشتم مرداد ۱۳۹۳ وزیر ارتباطات در در حاشیهی مراسم بازگشایی موزهی ارتباطات به خبرنگاران گفت «اعطای مجوز نسل سوم به اپراتورها منوط به تصویب پیوست فرهنگی نیست.» وی با بیان اینکه ممکن است این پیوست فرهنگی تصویب نشود اعلام کرد که «ما عملا اینترنت نسل سوم را افتتاح خواهیم کرد».
با وجود اینکه تا امروز متن «پیوست فرهنگی» منتشر نشده و از چند و چون آن اطلاع دقیقی در دست نیست اما در سی‌ام مرداد ۱۳۹۳ روح الله مومن نسب مدیر پیشین واحد اینترنت مرکز توسعه فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، در گفتوگو با خبرنگار سیتنا ضمن اعلام خبر دیدار با مراجع و روحانیون ساکن قم خبر از نگرانی‌های آنها از راه‌اندازی اینترنت نسل سوم و بالاتر در سطح کشور را داد.
وی تاکید کرد: «اگر وزارت ارتباطات به حساسیت‌های مردم و علما توجه نکند، ناگزیر است که خود را برای اتفاقات مهم در مجلس شورای اسلامی و جامعه آماده کند.» وی افزود:« به همین دلیل علمای قم اعلام آماگی کردند که در صورت عدم توجه به هشدارهای داده شده، حتی برای اعتراض به این قضیه به تهران بیایند.»
وی پیش از این در تاریخ بیست و هفتم مرداد ۱۳۹۳ در دومین نشست تبیینی جبهه انقلاب اسلامی در فضای مجازی «اینترنت ۳G در هر تلفن همراه به منزله یک بمب شیمیایی فرهنگی» معرفی کرده بود و اضافه کرده بود دسترسی به اینترنت نسل سوم در تلفن‌های همراه «می‌تواند دسترسی دشمن به اطلاعات خصوصی را بیشتر کند.»
براساس گفته مهدی کریمی معاون مدیر عامل شرکت ارتباطات زیرساخت ۴۲ میلیون نفر از جمعیت ایران کاربر اینترنت هستند که از این تعداد به گفته محمود خسروی رییس هیات مدیره و مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت، از سال ۱۳۹۲ تا کنون در خواست اینترنت پر سرعت در ایران افزایش ۳ میلیون نفری داشته.
کاربران با استفاده از تکنولوژی نسل سوم میتوانند به سرعتی معادل ۲ مگابایت بر ثانیه دسترسی پیدا کنند. همچنین کاربران میتوانند با استفاده از این سرعت و تکنولوژی از امکانات مکان یابی نیز استفاده کنند. درحال حاضر سرعت اینترنت خانگی در ایران در بالاترین سرعت ۱۰۲۴ کیلو بیت بر ثانیه است.
نسل چهارم و یا ۴جی به کاربران امکانات بهتری در مورد استفاده از سرویس‌های VoIP مانند وایبر، اسکایپ و غیره را می‌دهد. همچنین کاربران با این سرعت میتوانند به تلویزیون‌های اینترنتی با کیفیت تصویری بسیار بالایی نیز دسترسی داشته باشند.
آیت الله مکارم شیرازی از مراجع تقلید روز سوم شهریور در پاسخ به یک استفتاء درباره دسترسی به اینترنت پرسرعت و نسل سوم در مطلبی که روی وب سایت اوقرار گرفته است گفت: «کلیه خدمات نسل سوم و اینترنت پرسرعت، پیش تحقق شرایط و شبکه ملی اطلاعات،خلاف شرع و بر خلاف موازین اخلاقی و انسانی است.» او همچنین گفته است که « مسئولین قضایی نیز نباید در این امر حیاتی بی تفاوت باشند.» آیت الله مکارم شیرازی این نظر را در پاسخ به نامه «جمعی از فعالان فضای مجازی» مطرح کرده است.
طی سالهای اخیر موضوع دسترسی به اینترنت پرسرعت یکی از چالش‌های میان محافظه‌کاران و کاربران اینترنتی بوده است که سرعت کنونی دسترسی به اینترنت را برای مقاصد حرفه ای، آموزشی و تجاری کافی نمی‌دانند. حسن روحانی در تاریخ ۱۶ خرداد سال ۹۲ در پاسخ به درخواست بسیاری از هواداران خود که مطالبه دسترسی به سرعت بالای اینترنت را مطرح کرده بودند تصریح کرد:« ما در شرایطی هستیم که محقق و دانشجوی ما میخواهد از اینترنت استفاده کند و در شأن مردم ما نیست که ساعتها در اینترنت منتظر اطلاعات باشند.
چند ماه پس از آن، محمود واعظی وزیر ارتباطات و فن آوری اطلاعات دولت حسن روحانی در آذرماه سال ۹۲ گفت که درسال آینده پهنای باند و سرعت اینترنت ۲ تا ۳ برابر خواهد شد. او همچنین گفت که در بر اساس یک برنامه سه ساله قرار است پهنای باند و سرعت اینترنت «مطابق خواست مردم افزایش یابد.»
با این وجود به نظر می رسد با توجه به بدبینی نهادهای محافظه کار، مذهبی و امنیتی نسبت به امکاناتی که اینترنت پرسرعت می‌تواند در اختیاران کاربران قرار دهد، در برابر تلاش های صورت گرفته به منظور فراهم آوردن چنین امکانی مقاومت می‌کنند و اگر چه اظهار نظر یک مرجع تقلید ضمانت اجرایی ندارد، اما حاکی از جهت گیری محافظه کاران نسبت به چنین امکانی برای کاربران ایرانی است. به علاوه چنین اظهارنظرهایی برای مخالفان فراهم آوردن اینترنت پرسرعت این امکان را فراهم می‌آورد که تلاش های صورت گرفته دولت دراین زمینه را متوقف یا به تعویق بیاندازند.
وعده های دولت؛ سنگ‌اندازی‌های محافظه‌کاران و مخالفان
علاوه بر برخی از مراجع تقلید که طی چند سال گذشته سوالات هواداران خود در خصوص موضوعاتی مانند اینترنت و شبکه‌های اجتماعی را نیز بدون پاسخ نمی‌گذارند، نمایندگان اکثریت محافظه کار مجلس نیز بیشتر از آنکه علاقه مند باشند تا دسترسی به اینترنت پرسرعت در ایران فراهم شود، مایل هستند که دولت هر چه سریعتر پروژه شبکه ملی اطلاعات (اینترنت ملی)را راه اندازی کند. برای مثال در تاریخ پانزده تیر ۱۳۹۳ برخی از نمایندگان مجلس در تذکری کتبی به وزیر ارتباطات به او هشدار داردند که به جای پرداختن به «موضوعات فرعی نظیر پهنای باند» و یا «رفع فیلترینگ»، برای راه اندازی شبکه ملی اطلاعات اقدام کند. اگر چه برای بخش کثیری از کاربران ایرانی دو موضوع یاد شده از چالش های عمده برای بهره گیری از اینترنت محسوب می شود.
فتوای آیت‌الله مکارم شیرازی در حالی مانع حق دسترسی مردم به اینترنت سرعت بالا در ایران می‌شود که در کشورهایی مانند فنلاند از سال ۱۳۸۸ «دسترسی به اینترنت سرعت بالا به عنوان یک حق شهروندی به رسمیت شناخته شده و دولت موظف است که دسترسی به اینترنت پرسرعت را برای تمام مناطق کشور فراهم آورد. استونیا، کاستاریکا، یونان، فرانسه نیز دسترسی به اینترنت را به عنوان یک حق اساسی برای شهروندان خود اعلام کرده‌اند.»
محدودیت هایی که روحانیون و مقامات ایرانی برای دسترسی به اینترنت فراهم می‌کنند در مغایرت با قطعنامه‌های سازمان ملل نیز می‌باشد. سازمان ملل متحد در سال ۲۰۱۲ قطعنامه‌ای را تصویب کرد که بر اساس آن اتصال به اینترنت حق مردم جهان اعلام شده و آزادی بیان به صورت آنلاین و آزادی اینترنت باید توسط تمام کشور‌ها محترم شمرده شود و کشور‌ها می‌بایست دسترسی آزادانه شهروندان به اینترنت را تضمین کنند.
اینترنت پرسرعت و نگاه مسوولان
نسل سوم شبکه تلفن همراه یا ۳جی (۳G) روشی برای انتقال اطلاعات در گوشی‌های موبایل است. ۳جی برخلاف نسل‌های قبلی، نسلی برای انتقال صدا و اطلاعات است که ب صورت دیجیتال با دارا بودن سرعت بالاتر امکان انتقال چندرسانه‌ای را فراهم می‌کند. سرویس نسل سوم امکان دسترسی به سرعت بالاتر و کیفیت بهتر را برای مردم و کاربران شبکه‌های موبایل فراهم می‌کند.
یکی از خصوصیت‌های نسل سوم تلفن همراه امکان استفاده از مکالمه تصویری است که رایتل به عنوان اولین اپراتور تلفن همراه این تکنولوژی را برای کاربران خود فراهم کرد، اما هنوز چندی از ارائه این خدمت نگذشته بود که مخالفت‌هایی نسبت به آن صورت گرفت، که در نهایت معاون مرکز ملی فضای مجازی در تاریخ ۲۰ خردادماه ۱۳۹۲ رسماً قطع تماس تصویری رایتل را اعلام کرد.
در بیست و ششم مرداد ۱۳۹۳ وب‌سایت سیتنا از قول محمد حسن انتظاری دبیر شورای عالی فضای مجازی، اعلام کرد که «پیش از ابلاغ پیوست فرهنگی، اپراتورها نمی‌توانند نسل سوم تلفن همراه را ارائه دهند.»
همچنین وب‌سایت رویکرد در سوم شهریور ۱۳۹۳ از قول علیرضا شاه‌میرزایی معاون مرکز ملی فضای مجازی نوشت: «اپراتور سوم تلفن همراه تا زمانی که پیوست فرهنگی تدوین و ابلاغ نشود، نمی‌تواند و نباید خدمات تماس تصویری داشته باشد و این در حالی است که پیوست فرهنگی ارائه خدمات تماس تصویری موبایل در دست بررسی این مرکز قرار دارد.»
با این حال پیش از مخالفت مرکز ملی فضای مجازی در بیست و هشتم مرداد ۱۳۹۳ وزیر ارتباطات در در حاشیهی مراسم بازگشایی موزهی ارتباطات به خبرنگاران گفت «اعطای مجوز نسل سوم به اپراتورها منوط به تصویب پیوست فرهنگی نیست.» وی با بیان اینکه ممکن است این پیوست فرهنگی تصویب نشود اعلام کرد که «ما عملا اینترنت نسل سوم را افتتاح خواهیم کرد».
با وجود اینکه تا امروز متن «پیوست فرهنگی» منتشر نشده و از چند و چون آن اطلاع دقیقی در دست نیست اما در سی‌ام مرداد ۱۳۹۳ روح الله مومن نسب مدیر پیشین واحد اینترنت مرکز توسعه فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، در گفتوگو با خبرنگار سیتنا ضمن اعلام خبر دیدار با مراجع و روحانیون ساکن قم خبر از نگرانی‌های آنها از راه‌اندازی اینترنت نسل سوم و بالاتر در سطح کشور را داد.
وی تاکید کرد: «اگر وزارت ارتباطات به حساسیت‌های مردم و علما توجه نکند، ناگزیر است که خود را برای اتفاقات مهم در مجلس شورای اسلامی و جامعه آماده کند.» وی افزود:« به همین دلیل علمای قم اعلام آماگی کردند که در صورت عدم توجه به هشدارهای داده شده، حتی برای اعتراض به این قضیه به تهران بیایند.»
وی پیش از این در تاریخ بیست و هفتم مرداد ۱۳۹۳ در دومین نشست تبیینی جبهه انقلاب اسلامی در فضای مجازی «اینترنت ۳G در هر تلفن همراه به منزله یک بمب شیمیایی فرهنگی» معرفی کرده بود و اضافه کرده بود دسترسی به اینترنت نسل سوم در تلفن‌های همراه «می‌تواند دسترسی دشمن به اطلاعات خصوصی را بیشتر کند.»
براساس گفته مهدی کریمی معاون مدیر عامل شرکت ارتباطات زیرساخت ۴۲ میلیون نفر از جمعیت ایران کاربر اینترنت هستند که از این تعداد به گفته محمود خسروی رییس هیات مدیره و مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت، از سال ۱۳۹۲ تا کنون در خواست اینترنت پر سرعت در ایران افزایش ۳ میلیون نفری داشته.
کاربران با استفاده از تکنولوژی نسل سوم میتوانند به سرعتی معادل ۲ مگابایت بر ثانیه دسترسی پیدا کنند. همچنین کاربران میتوانند با استفاده از این سرعت و تکنولوژی از امکانات مکان یابی نیز استفاده کنند. درحال حاضر سرعت اینترنت خانگی در ایران در بالاترین سرعت ۱۰۲۴ کیلو بیت بر ثانیه است.
نسل چهارم و یا ۴جی به کاربران امکانات بهتری در مورد استفاده از سرویس‌های VoIP مانند وایبر، اسکایپ و غیره را می‌دهد. همچنین کاربران با این سرعت میتوانند به تلویزیون‌های اینترنتی با کیفیت تصویری بسیار بالایی نیز دسترسی داشته باشند.